Basis fotografie: Wat is ISO?
Geüpdatet op 15 april 2021 #Beginnen met fotografie
Eindelijk heb je besloten je dure spiegelreflexcamera van de Auto mode te halen en handmatig in te stellen bij het fotograferen. Gefeliciteerd! De eerste stap is het begrijpen van de termen en instellingen. In dit artikel bespreken we ISO. Wat is het en wat kun je er mee?
Wat is ISO?
Simpel gezegd is ISO het niveau van gevoeligheid van je sensor in je camera voor licht. Hoe lager het ISO getal, hoe minder gevoelig de sonsor is voor het licht, terwijl een hogere ISO-waarde de gevoeligheid van je camera verhoogt.
De beeldsensor is het gedeelte van de camera die kan bepalen hoe veel licht er aan de foto toegevoegd kan worden. Met een grotere lichtgevoeligheid kan uw camerasensor beelden opnemen in omgevingen zonder dat je een flitser hoeft te gebruiken. De beeldsensor voegt zo zelf het benodigde licht toe. Deze instelling heeft echter wel een keerzijde. Bij hoge ISO waarden krijg je namelijk last van ruis in je foto.
Onderstaande foto laat het verschil in ruis duidelijk zien:
Het verschil is duidelijk, de foto aan de onderkant van ISO 1600 bevat veel meer ruis dan de foto aan de boven van ISO 100.
Basis ISO
Elke camera heeft een basis ISO, dit is de laagste ISO waarden van de sensor van de camera die het de hoogste kwaliteit foto kan maken zonder ruis aan de foto toe te voegen. De basis ISO waarden liggen tussen de 100 en 200 in. Sommige camera's hebben ook een extra optie om de ISO waarde nog lager te brengen, namelijk naar ISO 50. Dit is echter alleen handig bij bijvoorbeeld fotografie met filters om de sluitertijd van een foto langer te maken en zal de kwaliteit hetzelfde zijn als de basis ISO. Wanneer mogelijk raad ik aan altijd de laagst mogelijke ISO waarde in te stellen om de beste kwaliteit foto te schieten. Dit is echter niet altijd mogelijk, vooral bij weinig licht. In deze situatie kan je er altijd voor kiezen om de ruis achteraf te verminderen.
Het aanpassen van de ISO heeft effect op de belichtingsdriehoek. ISO-waarden verdubbelen altijd bij elke volgende stap. Zo is de ISO-volgorde: 100, 200, 400, 800, 1600, 3200, 6400 etc. Tussen elke stap is de gevoeligheid van de sensor ook verdubbelt. Logischerwijs heb je dus 2x zo weinig tijd (sluitertijd) nodig om de foto te maken, dus zal bij elke stap de sluitertijd halveren. Als je dus bijvoorbeeld een foto neemt op ISO 100, en 1 seconde sluitertijd nodig hebt om genoeg licht op te vangen, zal bij ISO 200 de sluitertijd nog maar een halve seconde zijn, en bij ISO 400 nog maar een kwart van een seconde.
Wanneer gebruik ik welke ISO-waarden?
Zoals ik hierboven al heb uitgelegd is het altijd verstandig de ISO zo laag mogelijk te houden om zo min mogelijk ruis toe te voegen aan je foto. Vooral als er veel licht beschikbaar is, zoals op een zonnige dag, kun je de ISO laag houden en toch een snelle sluitertijd behouden zodat de foto's niet bewogen zijn.
Bij sommige situaties is een lage ISO-waarde lastig, zoals s 'avonds of binnen bij weinig licht. Bij avond- en nachtfotografie is het bijna altijd aan te raden om een statief aan te schaffen. Op deze manier kan je een langere sluitertijd gebruiken en tegelijk de ISO laag houden zonder dat je bewegingsonscherpte krijgt. Let wel op bij bewegende onderwerpen, dan heb je namelijk weldegelijk een snelle sluitertijd nodig om het onderwerp scherp vast te leggen. In deze gevallen is het handig om een opzetflitser te gebruiken, of een full-frame camera te gebruiken die goed met hoge ISO-waarden kan omgaan.
Auto ISO
Op elke camera is er ook een optie die automatisch de ISO-waarde instelt. Deze auto instelling kan je gelukkig ook een maximale waarden meegeven, zodat je niet achteraf met foto's vol ruis naar huis gaat. Let wel op dat de camera dan de andere instellingen aanroept om het benodigde licht op te vangen. De sluitertijd kan verlengd worden of de lensopening, oftewel diafragma, wordt groter om meer licht door te laten.
Zelf aan de slag met ISO
Beginnende fotograaf en benieuwd hoe alle instellingen met elkaar werken? Met een starterskit kan je gelijk aan de slag.
Door alles als set te kopen profiteer je ook van de bundel-korting!
Voor Nikon is er helaas geen starterskit verkrijgbaar, maar daar kun je bijvoorbeeld een instap body met lens aanschaffen, zoals deze Nikon D5600 met 18-140mm lens
